Τι φέρνει το 2018
Ψαλίδι σε εισοδήματα μισθωτών, συνταξιούχων και επαγγελματιών
Από τον πρώτο κιόλας μήνα θα αρχίσουν να υφίστανται τις επιβαρύνσεις
Με το αριστερό μπήκε το 2018 για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογουμένους. Από τον πρώτο κιόλας μήνα του έτους μισθωτοί, συνταξιούχοι και ελεύθεροι επαγγελματίες θα αρχίσουν να υφίστανται τις επιβαρύνσεις που ενεργοποιήθηκαν από χθες. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα δουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές να αυξάνονται, οι χαμηλοσυνταξιούχοι πήραν κουρεμένο ΕΚΑΣ και οι μισθωτοί και συνταξιούχοι θα διαπιστώσουν μια μικρή μείωση στις καθαρές αποδοχές τους, ενώ χωρίς έκπτωση φόρου 10% θα μείνουν φέτος όσοι το 2017 είχαν ιατρικά έξοδα.
Οι συνταξιούχοι με χαμηλά εισοδήματα ένιωσαν ήδη το μαχαίρι που μπήκε στο ποσό του ΕΚΑΣ που λαμβάνουν. Για φέτος το ΕΚΑΣ περιορίστηκε στα 35 ευρώ για όσους λαμβάνουν εισοδήματα από συντάξεις (κύριες και επικουρικές), λοιπά επιδόματα ή βοηθήματα μέχρι τα 7.720 ευρώ τον χρόνο. Το 2019 το ΕΚΑΣ καταργείται. Οι επιβαρύνσεις δεν σταματάνε εδώ για τους συνταξιούχους καθώς:
- Αυξάνονται τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από 6 μήνες έως και 6 έτη για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης το 2018 με βάση τη μεταβατική περίοδο που εκπνέει το 2022. Ετσι, οι μητέρες ανηλίκων που κλείνουν τα 55 το 2018 θα δικαιούνται να πάρουν σύνταξη σε ηλικία 61 ετών. Οι ασφαλισμένοι με 35ετία που κλείνουν τα 59½ έτη το 2018 θα συνταξιοδοτηθούν στην ηλικία των 60 ετών.
- Ακριβαίνει η εξαγορά πλασματικών ετών το 2018 για τους δημοσίους υπαλλήλους κατά 40%. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να καταβάλουν το 13,34% επί του μισθού για κάθε μήνα εξαγοράς αντί 10% το 2017.
n Περαιτέρω μειώσεις στις συντάξεις θα πρέπει να περιμένουν όσοι κάνουν αίτηση το 2018 καθώς προστίθεται ένα ακόμα έτος με χαμηλές αποδοχές στη βάση υπολογισμού, που είναι ο μέσος όρος των μηνιαίων μεικτών αποδοχών από το 2002 και μετά. Οι νέες συντάξεις (αιτήσεις μετά τον Μάιο του 2016) εμφανίζονται μειωμένες έως και 30% (νόμος Κατρούγκαλου).
- Μειωμένες από 10% έως 20% θα είναι οι πρώτες 2.500 επικουρικές που πρόκειται να εκδοθούν με τρία χρόνια καθυστέρηση το 2018 με βάση τον νέο μαθηματικό τύπο. Το ύψος των επικουρικών θα συμπιεστεί ακόμη περισσότερο, καθώς θα ισχύουν ρήτρες ηλικίας, θνησιμότητας και μείωσης των ελλειμμάτων του ενιαίου Ταμείου. Ο νέος μαθηματικός τύπος βγάζει επικουρικές ακόμη και 30 ευρώ για χήρες, μηχανικούς και άλλες κατηγορίες ενώ η μέση επικουρική κυμαίνεται στα 157 ευρώ.
Οι μισθωτοί
Στο τέλος του μήνα περισσότεροι από 1,5 εκατ. φορολογούμενοι με ετήσιες αποδοχές από μισθό ή σύνταξη άνω των 8.636 ευρώ θα διαπιστώσουν μια μείωση στις μηνιαίες αποδοχές τους. Η μείωση θα προκύψει από την κατάργηση της έκπτωσης του 1,5% που γίνεται στη μηνιαία παρακράτηση φόρου.
Στα χαμηλά εισοδήματα, δηλαδή σε όσους βρίσκονται στο ύψος του αφορολογήτου (8.636 ευρώ για άγαμο χωρίς παιδιά, 8.863 για έγγαμους με ένα παιδί και 9.090 ευρώ για έγγαμους με δύο παιδιά), η επιβάρυνση θα είναι ελάχιστη καθώς δεν προκύπτει σημαντικός φόρος για να υπολογιστεί και έκπτωση 1,5%. Οσο ανεβαίνουν όμως τα εισοδήματα, οι επιβαρύνσεις γίνονται όλο και πιο αισθητές.
Για παράδειγμα, οι μισθωτοί με μηνιαίες αποδοχές 1.000 ευρώ θα έχουν μικρή επιβάρυνση καθώς σε αυτή την περίπτωση ο συνολικός πρόσθετος φόρος δεν ξεπερνά τα 18 ευρώ.
Για τους έχοντες μισθό που προσεγγίζει τα επίπεδα των 1.500 ευρώ, η ετήσια επιβάρυνση ανεβαίνει αγγίζοντας τα 50 ευρώ.
Για παράδειγμα, έστω ένας μισθωτός που έχει τον μήνα εισόδημα 1.643 ευρώ, δηλαδή σε ετήσια βάση το ποσό που λαμβάνει ανέρχεται σε 23.000 ευρώ. Ο συγκεκριμένος μισθωτός θα διαπιστώσει απώλειες της τάξης των 51 ευρώ τον χρόνο. Αν ο ίδιος φορολογούμενος είχε μισθό της τάξης των 2.000 ευρώ, τότε η ετήσια πρόσθετη επιβάρυνση θα ανέλθει στα 74 ευρώ. Αισθητές διαφορές και μεγαλύτερες επιβαρύνσεις προκύπτουν για μηνιαίους μισθούς άνω των 2.500 - 3.000 ευρώ λόγω του ότι σε αυτές τις περιπτώσεις αυξάνονται σημαντικά και οι φορολογικοί συντελεστές.
Χωρίς φοροαπαλλαγή
Την ίδια ώρα, περισσότεροι από 1 εκατομμύριο φορολογούμενοι χάνουν φέτος την έκπτωση φόρου 10% για δαπάνες που αφορούν ιατρικά έξοδα και νοσήλια. Για να εξοικονομηθεί ποσό της τάξης των 120 εκατ. ευρώ, η Εφορία στις φορολογικές δηλώσεις που θα υποβληθούν φέτος δεν θα αναγνωρίσει για έκπτωση καμία από τις αποδείξεις για τις δαπάνες σε γιατρούς, φάρμακα, νοσήλια κ.λπ. που εκδόθηκαν μέσα στο 2017. Ηταν η τελευταία φοροαπαλλαγή που υπήρχε για τους φορολογουμένους και καταργήθηκε. Μάλιστα η κατάργηση της συγκεκριμένης απαλλαγής αύξησε τα φαινόμενα φοροδιαφυγής μέσω της μη έκδοσης αποδείξεων. Οι ιατρικές αποδείξεις ισχύουν μόνο για το χτίσιμο του αφορολόγητου ορίου για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες.
Συνέταιροι με το Δημόσιο οι ελεύθεροι επαγγελματίες
Φόροι και ασφαλιστικές εισφορές τρώνε σχεδόν το 50% του εισοδήματος των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων, οι οποίοι έχουν γίνει πλέον συνέταιροι με το κράτος. Φέτος οι επιβαρύνσεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες έρχονται όχι από το φορολογικό μέτωπο αλλά από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών μέσω του υπολογισμού των εισφορών επί του αθροίσματος φορολογητέου εισοδήματος και καταβληθεισών εντός του 2017 εισφορών. Οι εισφορές υπολογίζονται πλέον επί του συνολικού καθαρού φορολογητέου εισοδήματος προηγούμενου έτους κάθε επιχείρησης - επαγγελματία προσαυξημένου με τις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί κατά τη διάρκεια του 2017. Το φετινό καθεστώς είναι μεταβατικό καθώς, αντί για το 100% των ασφαλιστικών εισφορών του 2017, θα προστεθεί στα καθαρά φορολογητέα εισοδήματα το 85%.
Ειδικότερα, για να αποφευχθεί η απότομη επιβάρυνση που θα προκύψει, προβλέπεται φέτος να λαμβάνεται υπόψη για την επιβολή των ασφαλίστρων στον ΕΦΚΑ το 85% του φορολογητέου εισοδήματος μαζί με τις αναλογούσες εισφορές (θα γίνεται έκπτωση 15%). Και από το 2019 να ισχύσει το νέο μέτρο πλήρως για το 100% του εισοδήματος, συμπεριλαμβανομένων των εισφορών.
Οι εισφορές θα υπολογίζονται για όλους ως ποσοστό στο εισόδημα του προηγούμενου χρόνου πριν όμως αφαιρεθούν οι ασφαλιστικές εισφορές, οι οποίες για παράδειγμα σε πρώην ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ ανέρχονται στο 27%.
Με βάση το καθεστώς αυτό, χωρίς σημαντικές νέες επιβαρύνσεις στις εισφορές τους θα είναι το 2018 όσοι έχουν χαμηλά εισοδήματα, κάτω των 10.000 ευρώ, που και εντός του 2017 κατέβαλαν την κατώτερη δυνατή εισφορά (167,95 ευρώ τον μήνα). Αντίστοιχα, δεν θα επιβαρυνθούν περαιτέρω όσοι δηλώσουν εισόδημα πάνω από 70.000 ευρώ, οι οποίοι άλλωστε καταβάλλουν ήδη την ανώτατη εισφορά (1.589,49 ευρώ τον μήνα).
Εν τω μεταξύ, τον Φεβρουάριο αναμένεται να ξεκινήσει η έναρξη παρακράτησης εισφορών επικούρησης και εφάπαξ για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους. Βάσει του σχεδιασμού, ο πρώτος καταλογισμός εισφορών για επικουρική (7%) ή/και πρόνοια (4%) στους περίπου 200.000 μη μισθωτούς που έχουν υποχρέωση ασφάλισης για αυτούς τους κλάδους θα γίνει τον επόμενο μήνα με τα ειδοποιητήρια Ιανουαρίου 2018. Στην πράξη οι συγκεκριμένοι θα κληθούν για έναν ολόκληρο χρόνο να πληρώνουν διπλές εισφορές, τόσο για το 2017 όσο και για το νέο έτος.
Οι επιβαρύνσεις
Σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον υπέρογκων φόρων και υπέρμετρων εισφορών οι ελεύθεροι επαγγελματίες χάραξαν από νωρίς τις γραμμές άμυνάς τους. Πολλοί αποφάσισαν και έκλεισαν τα βιβλία τους επιλέγοντας άλλες μορφές πληρωμών, ιδρύοντας για παράδειγμα ΙΚΕ, καθώς διαπίστωσαν ότι με τα χρήματα που τους έμεναν στην τσέπη μετά την πληρωμή φόρων και εισφορών ήταν δύσκολο να επιβιώσουν και να καλύψουν τα υπόλοιπα έξοδά τους, όπως πληρωμή λογαριασμών, ΕΝΦΙΑ, τέλη κυκλοφορίας, σουπερμάρκετ κ.ά.
Για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας με ακαθάριστα έσοδα 10.000 ευρώ. Μετά την αφαίρεση των ασφαλιστικών εισφορών του προηγούμενου έτους ύψους 2.815 ευρώ θα φορολογηθεί για το ποσό των 7.185 ευρώ. Η συνολική φορολογική επιβάρυνση (φόρος εισοδήματος και τέλος επιτηδεύματος) φθάνει στα 2.230,70 ευρώ. Οι ασφαλιστικές εισφορές θα υπολογιστούν στο σύνολο των ακαθάριστων εσόδων, δηλαδή στα 10.000 ευρώ, από τα οποία θα αφαιρεθεί, μόνο για το 2018, το 15% αυτών. Αυτό σημαίνει ότι οι ασφαλιστικές εισφορές θα υπολογιστούν στα 8.500 ευρώ και θα φθάσουν στα 2.410,75 ευρώ (συμπεριλαμβάνεται και ποσό ύψους 120 ευρώ υπέρ ΟΑΕΔ). Συνολικά, φόροι και εισφορές ανέρχονται στα 4.641,45 ευρώ και αποτελούν το 46,41% του εισοδήματος. Στην τσέπη του επαγγελματία θα μείνουν 5.358,55 ευρώ και με αυτά θα πρέπει να καλύψει τις υπόλοιπες υποχρεώσεις του.
Επαγγελματίας με ακαθάριστα έσοδα 20.000 ευρώ θα επιβαρυνθεί με φόρο εισοδήματος, εισφορά αλληλεγγύης και τέλος επιτηδεύματος συνολικού ύψους 3.892,58 ευρώ. Για ασφαλιστικές εισφορές θα πληρώσει συνολικά 4.701,50 ευρώ. Ετσι, από το εισόδημα των 20.000 ευρώ το 42,09% ή τα 8.594,08 ευρώ θα καταλήξουν στα κρατικά ταμεία. Στην τσέπη του θα μείνουν 11.405,92 ευρώ.
Αλλος ελεύθερος επαγγελματίας με εισόδημα 30.000 ευρώ θα πληρώσει φέτος φόρους και ασφαλιστικές εισφορές ύψους 12.828,55 ευρώ, δηλαδή το 42,7% του εισοδήματος θα οδηγηθεί στην Εφορία και τον ΕΦΚΑ. Για εισφορές θα καταβάλλει κάθε μήνα 572,68 ευρώ, όταν το 2016 πλήρωνε 289,5 ευρώ (τρίτη ασφαλιστική κλάση). Δηλαδή μέσα σε μία διετία οι εισφορές του αυξήθηκαν κατά 97,8%.
Ενας άλλος επαγγελματίας με ετήσιο εισόδημα 40.000 ευρώ θα πληρώσει φέτος στην Εφορία 8.320 ευρώ για φόρο εισοδήματος, εισφορά αλληλεγγύης και τέλος επιτηδεύματος, ενώ οι ασφαλιστικές εισφορές του θα ανέλθουν στα 9.283 ευρώ. Συνολικά θα πληρώσει 17.603 ευρώ ή το 44% του εισοδήματός του. Από τα 40.000 ευρώ θα του μείνουν 22.397 ευρώ.