Στον «πάτο» δαπάνες για την εκπαίδευση και μισθοί εκπαιδευτικών

Είναι κοινός τόπος σήμερα στην ελληνική κοινωνία ότι η αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση τουλάχιστον στο 5% του ΑΕΠ, που αποτελεί το μέσο ευρωπαϊκό όρο εδώ και πολλά χρόνια, είναι επιβεβλημένη. Το πρόβλημα της υποχρηματοδότησης της εκπαίδευσης έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις και το δημόσιο σχολείο οδηγείται σε κατάρρευση.

Το 2015 ο προϋπολογισμός για την παιδεία κατατάσσει τη χώρα μας στις τελευταίες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2,47% του ΑΕΠ για το 2015 έναντι 5% του Μέσου Όρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση) και επίσης, όπως δείχνουν οι εκθέσεις του ΟΟΣΑ, πολύ χαμηλά στην κατάταξη και σε παγκόσμιο επίπεδο. Το ποσοστό αυτό είναι το χαμηλότερο επί του ΑΕΠ στη διάρκεια  της τελευταίας 20ετίας.

Είναι γεγονός ότι ο κλάδος των εκπαιδευτικών επλήγη από τις αλλεπάλληλες περικοπές που επέβαλαν τα μνημόνια και υλοποίησαν όλες κυβερνήσεις. Συγκεκριμένα, η απώλεια εισοδήματος των εκπαιδευτικών σε αρκετές περιπτώσεις αγγίζει ακόμα και το 45%. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι οι εκπαιδευτικοί ήταν οι χειρότερα αμειβόμενοι υπάλληλοι επί δεκαετίες, οι συγκεκριμένες περικοπές οδήγησαν τους εκπαιδευτικούς σε τραγική κατάσταση.

Με το πρώτο μνημονιακό «ενιαίο» μισθολόγιο (2011) επιφυλάχτηκε στους εκπαιδευτικούς ακόμα δυσμενέστερη μεταχείριση, αφού καταργήθηκε και το Επίδομα Εξωδιδακτικής Απασχόλησης, με τη λογική της κατάργησης δήθεν όλων των επιδομάτων, ενώ στην πραγματικότητα όλοι γνώριζαν ότι επρόκειτο για την αμοιβή της απογευματινής υπερωριακής απασχόλησης των εκπαιδευτικών, τη διόρθωση των γραπτών και τη διδακτική προετοιμασία για την επόμενη μέρα. Αλλά και με το νέο μισθολόγιο που ψηφίστηκε πρόσφατα οι μισθοί των εκπαιδευτικών παραμένουν καθηλωμένοι, ενώ πολλοί είδαν και σοβαρές μειώσεις που καλύπτονται από την λεγόμενη "προσωπική διαφορά".

2010-2016: Η περίοδος της απαξίωσης των μισθών των Ελλήνων εκπαιδευτικών

Ο Ιανουάριος του 2010, ήταν ο τελευταίος μήνας που οι Έλληνες εκπαιδευτικοί πληρώθηκαν με μισθούς προ κρίσης. Σύμφωνα με έρευνα του εκπαιδευτικού Ανδρέα Παπαντωνάκη η εξαετία που ακολούθησε, - μέχρι και σήμερα-, είναι μία περίοδος μειώσεων των ονομαστικών και σε μεγαλύτερη κλίμακα των πραγματικών αποδοχών τους.

Η μισθολογική απομείωση που κορυφώθηκε με την εφαρμογή του Ν.4024/11 (ενιαίο μισθολόγιο –ΠΑΣΟΚ), χαρακτηρίζεται από περικοπές και καταργήσεις επιδομάτων, αυξήσεις κρατήσεων, επιβολή έκτακτων εισφορών, μειώσεις αφορολόγητου κ.ά.  Η μισθολογική αποδυνάμωση οδήγησε τους μισθούς των Ελλήνων εκπαιδευτικών σε πλήρη απαξίωση. Με βάση τα πρόσφατα στοιχεία του δικτύου «Ευρυδίκη», οι μικτές ετήσιες αποδοχές των Ελλήνων εκπαιδευτικών, βρίσκονται στο μισό περίπου των μισθών των εκπαιδευτικών των χωρών της Ευρωζώνης, ξεπερνώντας μόνον τους μισθούς των εκπαιδευτικών της Εσθονίας, Σλοβακίας, Λεττονίας, Λιθουανίας.

Δεν ήταν όμως η εφαρμογή του 4024/11 – με τα 640 € για το νεοδιόριστο εκπαιδευτικό- και το πάγωμα των μισθολογικών ωριμάνσεων, το τέλος των απωλειών. Ο «ατέρμων βρόχος» των μειώσεων συνεχίζεται και με το νέο μισθολόγιο του Ν.4354/15. Το νέο μισθολόγιο, είναι μισθολόγιο άγριων περικοπών αποδοχών (που προσωρινά αποκρύπτονται με το τέχνασμα της προσωπικής διαφοράς) και εμπαιγμού των νεότερων εκπαιδευτικών των οποίων η μισθολογική εξέλιξη «ξεπάγωσε» στιγμιαία για να «ξαναπαγώσει» επ' αόριστον.

Τραγική εγκατάλειψη

Αν οι μισθοί των εκπαιδευτικών έχουν πιάσει «πάτο», ακόμη χειρότερα είναι τα πράγματα στο θέμα των υποδομών αλλά και των ελλείψεων προσωπικού στα σχολεία.

Καμία δαπάνη για σχολική στέγη, εγκατάλειψη των υφιστάμενων υποδομών, χρηματοδότηση των σχολικών μονάδων (όταν φτάνει σε αυτές μετά από καθυστερήσεις και «περικοπές» στα γρανάζια των διαδικασιών των Ο.Τ.Α.) με ψίχουλα που δεν αρκούν ούτε για την εξόφληση των λογαριασμών των Δ.Ε.Κ.Ο. και τη θέρμανση, πόσο δε για τον αξιοπρεπή εξοπλισμό των σχολείων με τα απολύτως απαραίτητα υλικά, είναι ο καθρέφτης της πρωτοφανούς υποχρηματοδότησης.

Η εικόνα της διάλυσης με τα χιλιάδες κενά, που από την έναρξη της σχολικής χρονιάς μέχρι σήμερα είναι το μόνιμο σκηνικό για την εκπαιδευτική διαδικασία, καταδεικνύει την άμεση ανάγκη για διορισμό μόνιμων εκπαιδευτικών.

Για παράδειγμα στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση υπάρχει άμεση ανάγκη για την πρόσληψη χιλιάδων εκπαιδευτικών με μόνιμη σχέση εργασίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία τετραετία αποχώρησαν από την Π.Ε. 9.000, περίπου, εκπαιδευτικοί και προσλήφθηκαν μόνο 282 (οι διορισμοί τα 3 τελευταία χρόνια ήταν μηδενικοί). Παράλληλα στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση υπηρετούν σήμερα περίπου 28.000 εκπαιδευτικοί λιγότεροι σε σχέση με το 2009. Τα κενά που εξακολουθούν να υπάρχουν στη μέση του σχ. έτους δεν πρόκειται να καλυφθούν και άλλο ένα σχ. έτος θα λήξει με περισσότερα από 1000 κενά.