Μακρή στη Βουλή: Οι εκπαιδευτικοί έχουν την ευθύνη της επίβλεψης των παιδιών στις εκδρομές, όπως την έχουν κατά τη διάρκεια της σχολικής διαδικασίας - Τι ισχύει για τις υπεύθυνες δηλώσεις των γονέων

Σε επίκαιρη ερώτηση του Ιωάννη Δελή απάντησε στη Βουλή η υφυπουργός Παιδείας Ζέττα Μακρή. 

Ο βουλευτής του ΚΚΕ έθεσε επί τάπητος την ασφάλεια των μετακινήσεων των μαθητών και των σχολικών εκδρομών, με φόντο και το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη, σημειώνοντας πως υπάρχει μεγάλος προβληματισμός και ανησυχία από την πλευρά της σχολικής κοινότητας, από εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς, για την ασφάλεια αυτών των μετακινήσεων.

Αναφέρθηκε δε και στις περιπτώσεις που οι «φόβοι επιβεβαιώθηκαν» καθώς βρέθηκαν και ακατάλληλα λεωφορεία και έτσι καθυστέρησαν ή ακόμη και ακυρώθηκαν εκδρομές, επειδή βρέθηκαν λεωφορεία που δεν πληρούσαν τους όρους ασφαλείας.

Καταγγελίες για καθυστέρηση ή ακύρωση σχολικών εκδρομών 

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τον κ.Δελή, πολλαπλασιάζονται και οι καταγγελίες από τους γονείς για αύξηση του κόστους των εκδρομών, αφού καλούνται να πληρώσουν επιπλέον χρήματα, για να μπορέσει να πραγματοποιηθεί με ασφάλεια η εκδρομή του σχολείου. «Πρέπει, δηλαδή, να πληρώνουν οι ίδιοι οι γονείς το επιπλέον κόστος» είπε, ενώ πρότεινε να επιβάλλονται και οι κυρώσεις προς τους ιδιοκτήτες όταν παρακωλύεται μια σχολική εκδρομή καθώς με αυτό τον τρόπο παρακωλύεται και ένα τμήμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, από τη στιγμή που οι σχολικές εκδρομές αποτελούν κομμάτι της παιδαγωγικής λειτουργίας του σχολείου, 

«Επιμένουμε σε αυτούς τους σχολαστικούς και εξονυχιστικούς και όχι τυπικούς ελέγχους -και εδώ υπάρχει ένας κίνδυνος- για να μη γίνονται αυτοί οι έλεγχοι τυπικοί και γρήγοροι, στο άψε σβήσε, γιατί δεν θέλουμε να φανταστούμε τι θα συμβεί σε περίπτωση δυστυχήματος και σε ποιους θα καταλογιστούν ευθύνες για τις ελλείψεις ή τις ανεπάρκειες του κρατικού μηχανισμού, αν και αυτό είναι το τελευταίο που θα έχει σημασία αν ποτέ -ο μη γένοιτο!- συμβεί ένα τέτοιο ατύχημα. Όμως, οι γονείς δεν πρόκειται ποτέ -και με το δίκιο τους- να ανεχτούν τη λογική του «πάμε και όπου βγει», πόσω μάλλον όταν πρόκειται για τις ζωές των ίδιων των παιδιών τους, ούτε φυσικά πρόκειται να ανεχθούν να γίνουν μπαλάκι ανάμεσα στα Υπουργεία, στους δήμους και στις περιφέρειες, για να βρεθεί ποιος έχει την ευθύνη για τη μεταφορά των παιδιών τους» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Τι ισχύει για τις υπεύθυνες δηλώσεις των γονέων

Αναφερόμενος στην υπεύθυνη δήλωση που συμπληρώνουν οι γονείς για την συμμετοχή των παιδιών τους σε εκδρομές, ο βουλευτής του ΚΚΕ ξεκαθάρισε πως «είναι άλλο πράγμα να δηλώνει ο γονέας στην υπεύθυνη δήλωση ότι επιτρέπει στο παιδί του να συμμετέχει στην εκδρομή και άλλο πράγμα να αναλαμβάνει την προσωπική ευθύνη της μεταφοράς του παιδιού του, ότι αυτός θα έχει την ευθύνη αν συμβεί κάτι. Καταλαβαίνετε ότι αυτό δεν είναι το ίδιο πράγμα και θέλει μία προσοχή» είπε.

Από την πλευρά της η υφυπουργός Ζέττα Μακρή διευκρίνισε πως οι υπεύθυνες δηλώσεις που δίνονται από τους γονείς αφορά τη συμμετοχή των μαθητών και δεν απαλλάσσει τους εκπαιδευτικούς από την ευθύνη της επίβλεψης και της ασφάλειας των μαθητών. 

«Τυχόν δηλώσεις που δίνονται από τους γονείς ότι επιτρέπουν στα παιδιά να συμμετέχουν στην εκδρομή και με αυτό τον τρόπο καμία ευθύνη δεν υπάρχει στους εκπαιδευτικούς νομική ισχύ δεν έχουν. Οι εκπαιδευτικοί έχουν την ευθύνη της επίβλεψης, όπως την έχουν κατά τη διάρκεια της σχολικής διαδικασίας, την επίβλεψη της επιτήρησης όταν τα παιδιά είναι σε διάλειμμα, την έχουν πολύ περισσότερο όταν τα παιδιά βρίσκονται σε εκδρομή» ανέφερε χαρακτηριστικά. 

Επιπλέον, επισήμανε πως το υπουργείο Παιδείας «οφείλει να πάρει και πρόσθετα μέτρα τα οποία οφείλουν να τηρούνται ευλαβικά για να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες να πάει κάτι στραβά. Διότι όλοι συμφωνούμε ότι είναι σημαντικές και απαραίτητες οι σχολικές εκδρομές, καθώς είναι αναπόσπαστο μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας, γιατί έχουν και παιδευτικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα, αλλά και κοινωνικοποιούν τους μαθητές». 

Ποια η διαδικασία πραγματοποίησης σχολικών εκδρομών

Σχετικά με τις σχολικές εκδρομές, η υφυπουργός ανέφερε τα εξής: 

- Η ασφαλής μετακίνηση των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης περιγράφεται στο άρθρο 12 της Υπουργικής Απόφασης που εκδόθηκε στις 17/7/2020.

- Αντίστοιχα, για τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις 13/2/2020 εκδόθηκε Υπουργική Απόφαση και περιγράφονται οι προϋποθέσεις του άρθρου 15 που αφορούν το πώς λαμβάνεται η απόφαση για τη σχολική εκδρομή, για την επίσκεψη και για τη μετακίνηση των μαθητών. Αυτή, λοιπόν, λαμβάνεται από τον σύλλογο των διδασκόντων τουλάχιστον είκοσι ημέρες πριν από την πραγματοποίηση πολυήμερων επιδρομών και δέκα ημέρες πριν από τις ημερήσιες εκδρομές. Επίσης, με την ίδια απόφαση ορίζεται ο αρχηγός της μετακίνησης και ο αναπληρωτής του, ενώ ορίζονται και οι συνοδοί καθηγητές και οι αναπληρωτές τους, ένας για κάθε είκοσι πέντε μαθητές αν είναι μετακίνηση στο εσωτερικό και ένας για κάθε είκοσι μαθητές αν είναι για το εξωτερικό. Συμπληρωματικά, όταν οι ανάγκες της εκδρομής είναι εξειδικευμένες, μπορεί να υπάρχει η δυνατότητα και ενδεχομένως και η υποχρέωση να υπάρχουν και επιπλέον δύο συνοδοί καθηγητές. Βεβαίως, δίνεται η δυνατότητα -και πολύ ορθά- στην εκδρομή να υπάρχουν και δύο μέλη από τον σύλλογο γονέων και κηδεμόνων που συμμετέχουν με δική τους δαπάνη ως συνοδοί. Υπογράφεται από τους γονείς υπεύθυνη δήλωση η οποία κατατίθεται στον διευθυντή του σχολείου και στην οποία δηλώνουν ότι συναινούν στη συμμετοχή του παιδιού τους στην εκδρομή.

- Όταν προγραμματίζονται πολυήμερες εκδρομές-μετακινήσεις, ο διευθυντής του σχολείου καταχωρεί την εκδρομή ή τη μετακίνηση στο πληροφοριακό σύστημα «myschool» του Υπουργείου μας.

- Όταν η μετακίνηση γίνεται με τουριστικά λεωφορεία, υποβάλλεται από το διευθυντή έγγραφο αίτημα στη Διεύθυνση Τροχαίας της Ελληνικής Αστυνομίας. Με αυτόν τον τρόπο διενεργείται έλεγχος των οχημάτων, δηλαδή ελέγχει η Τροχαία τα έγγραφα καταλληλότητας του οχήματος, την επαγγελματική άδεια οδήγησης και τα έγγραφα του οδηγού. Ο έλεγχος γίνεται λίγο πριν την αναχώρηση, για να μην υπάρχει ενδεχομένως χρονικό περιθώριο να διαφοροποιηθεί κάτι.

- Και τώρα θα σας πω πόσους ελέγχους έχει κάνει η Τροχαία από το 2021 έως τις 20/3/2023. Έχει κάνει, λοιπόν, τριάντα οκτώ χιλιάδες οκτακόσιους ενενήντα επτά ελέγχους στα λεωφορεία που συμμετέχουν στις σχολικές εκδρομές. Το 2021 έκανε  εννέα χιλιάδες διακόσιους είκοσι δύο ελέγχους, είκοσι τρεις χιλιάδες διακόσιους πενήντα οκτώ το 2022 και το πρώτο τρίμηνο του 2023 έκανε έξι χιλιάδες τριακόσιους δεκαεπτά ελέγχους.

- Νομίζω πως θα συμφωνήσουμε ότι αν λόγω του ελέγχου υπάρξει ολιγόλεπτη καθυστέρηση αυτό δεν συνιστά λόγο ακύρωσης της εκδρομής. Υπάρχει επίσης, κύριε συνάδελφε, η υποχρέωση όταν η εκδρομή γίνεται οδικώς, να μην ξεκινά το λεωφορείο πριν από τις 6 το πρωί και η άφιξη στον τόπο προορισμού ή η επιστροφή στο σχολείο να πραγματοποιείται το αργότερο μέχρι τις 10.00΄ το βράδυ, για να αποφεύγονται οι μετακινήσεις σε ώρες που υπάρχει περιορισμένη ορατότητα. Ο αρχηγός της εκδρομής έχει την πλήρη ευθύνη και για την τήρηση του προγράμματος της εκδρομής, αλλά και για την ασφάλεια των μαθητών.

- Για τις ημερήσιες εκδρομές επιλέγεται το μεταφορικό μέσο μέσω της διαδικασίας τριών προσφορών. Υποβάλλονται στον διευθυντή του σχολείου και γίνεται η πιο συμφέρουσα προσφορά, χωρίς όμως να υπάρχουν εκπτώσεις σε θέματα ασφαλείας.

- Για τη μετακίνηση που γίνεται με μεταφορικό μέσο σε εκδρομές πάνω από μια μέρα, που έχουν διανυκτέρευση, δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης πρόσκληση ενδιαφέροντος που αναγράφονται υποχρεωτικά προορισμός, αριθμός συμμετεχόντων, μεταφορικό μέσο, κατηγορία καταλύματος, οι υπόλοιπες υπηρεσίες, όπως είναι η παρακολούθηση εκδηλώσεων, η επίσκεψη χώρων, η υποχρεωτική ασφάλιση επαγγελματικής αστικής ευθύνης του ταξιδιωτικού-τουριστικού γραφείου -που είπατε για το κόστος στην απευκταία περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά- η καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης των προσφορών που πρέπει να είναι τουλάχιστον πέντε μέρες μετά την ανάρτηση της προκήρυξης. Ο διευθυντής επιλέγει την πιο συμφέρουσα προσφορά, αλλά πρέπει οι προσφορές είναι απολύτως συγκρίσιμες και ποσοτικά, το αντιλαμβάνεστε, αλλά και ποιοτικά. Επίσης, τους συστήνουμε -και η σύσταση αυτή έχει ανταπόκριση- να έχουν και πρόσθετη προαιρετική ασφάλιση που να καλύπτει τα έξοδα επαναλαμβάνω στην περίπτωση ατυχήματος ή ασθενείς, που δεν το ευχόμαστε, αλλά πρέπει να την λαμβάνουμε υπόψη και να την αντιμετωπίζουμε.  

- Κατατίθενται τουλάχιστον τρεις προσφορές σε κλειστό φάκελο, με υπεύθυνη δήλωση του τουριστικού γραφείου που δηλώνει ότι έχει το ειδικό σήμα λειτουργίας που είναι σε ισχύ. Αν δεν είχε αποσταλεί προσφορά βεβαίως γίνεται επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού με νέα καταληκτική ημερομηνία. Η αξιολόγηση των προσφορών και η τελική επιλογή γίνεται από μια επιτροπή που έχει τον διευθυντή του σχολείου που είναι ο πρόεδρος, δύο συνοδούς εκπαιδευτικούς που ορίζονται από το σύλλογο διδασκόντων, δύο εκπροσώπους του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων που έχουν και μία ψήφο, δύο εκπροσώπους του δεκαπενταμελούς μαθητικού συμβουλίου ή των πενταμελών συμβουλίων των μαθητικών κοινοτήτων που θα συμμετάσχουν στην εκδρομή. Αυτοί είναι χωρίς δικαίωμα ψήφου, αλλά η παρουσία τους και οι παρατηρήσεις τους έχουν τη σημασία τους.

- Επιλέγεται το τουριστικό γραφείο, καταγράφεται στο πρακτικό που συντάσσεται ποιο είναι αυτό, αναφέρονται με σαφήνεια τα κριτήρια της επιλογής. Γιατί όλα αυτά, επαναλαμβάνουμε, στην περίπτωση που κάτι πάει στραβά δείχνουν σε ποιον καταλογίζεται η ευθύνη, αν υπάρχει και ποιος είναι ο βαθμός. Αναρτάται στην ιστοσελίδα του σχολείου το πρακτικό αυτό. Υποβάλλονται ενστάσεις σε προθεσμία τριών ημερών μετά την ανάρτηση. Όταν επιλεγεί το τουριστικό γραφείο και περάσουν όλες αυτές οι προθεσμίες, γίνεται με το σχολείο και το γραφείο ιδιωτικό συμφωνητικό και δεν μπορεί να γίνει καμία αλλαγή στους όρους της σύμβασης και στις συμφωνημένες υπηρεσίες, που αν γινόταν και εκ των υστέρων θα σήμαινε ότι φαλκιδεύονται  όλες αυτές οι πρόνοιες οι οποίες υπάρχουν. Το σχολείο αναρτά στον πίνακα ανακοινώσεων, στην ιστοσελίδα του τις προσφορές των γραφείων, τη σύμβαση οργανωμένου ταξιδιού που υπογράφηκε, τον αριθμό του ασφαλιστηρίου συμβολαίου της επαγγελματικής ευθύνης.

- Όταν ολοκληρώνεται η εκδρομή ο αρχηγός της εκδρομής, σε συνεργασία με τους συνοδούς καθηγητές, συντάσσει λεπτομερή έκθεση σχετικά με τη διεξαγωγή της, την τήρηση του προγράμματος, τον βαθμό επίτευξης των εκπαιδευτικών στόχων. Υποβάλλεται η έκθεση στον διευθυντή του σχολείου προς ενημέρωση και προς ενημέρωση των διδασκόντων. Κοινοποιείται στη διεύθυνση δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, της οποίας ο διευθυντής κάνει συγκεντρωτική έκθεση των σχολείων που είναι στην περιοχή ευθύνης του και την υποβάλλει στον περιφερειακό διευθυντή εκπαίδευσης, ο οποίος με τη σειρά του συντάσσει τελική έκθεση για τις διευθύνσεις δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της περιφέρειας και την υποβάλλει στην αρμόδια διεύθυνση του Υπουργείου μας. Στο σχολείο υπάρχει ένας πλήρης φάκελος εκδρομών, αντίγραφα συμβάσεων με τα τουριστικά γραφεία και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο της εκδρομής-μετακίνησης.